Karta innowacji pedagogicznej "Znam zwroty grzecznościowe”

KARTA INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

• Nazwa i adres szkoły/placówki” Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy im. M. Konopnickiej w Dobrej

• Szkoła/placówka – rodzaj: szkoła/placówka publiczna
• Nazwa innowacji "Znam zwroty grzecznościowe” – Projekt programu psychoedukacyjnego dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym.

• Imię i nazwisko autora/autorów innowacji: mgr Ewa Czyszczoń
• Imię i nazwisko nauczyciela/nauczycieli realizującego innowację” mgr Ewa Czyszczoń, mgr Maria Mrózek-Wcisło, mgr Lidia Kosiarska, mgr Barbara Kuziel-Nowak
• Termin realizacji innowacji: kwiecień 2016 r. - czerwiec 2017 r.

Rodzaj innowacji zgodnie z klasyfikacją wynikającą z §1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki: wychowawcza,

• Zakres innowacji:  Innowacją objęci zostaną  wychowankowie i wychowanki opieki całodobowej
• Uchwała rady pedagogicznej wprowadzająca innowację: Uchwała Nr 17/6/2015/2016

Rady Pedagogicznej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dobrej z dnia 4 marca 2016 r.

• W szkole/placówce nie działa rada szkoły.
• Finansowanie innowacji – organ prowadzący wyraził zgodę na finansowanie planowanych działań - nie dotyczy

• Innowacja spełnia wymogi określone w §1 ust. 1 i 3, §2 oraz § 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. Nr 56, poz.506 ze zm.) - tak
• Opis zasad innowacji jest zgodny z wymogami określonymi w §1,2,3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły  i placówki (Dz. U. Nr 56, poz.506 ze zm.) – tak

• Opis zasad innowacji:

Cele ogólne innowacji:

Celem przewodnim programu jest uświadomienie wychowankom konieczności znajomości, stosowania i przestrzegania form grzecznościowych w różnych sytuacjach życia codziennego w grupie i z grupą koleżanek i kolegów oraz osób dorosłych.

Założenia:

Projekt psychoedukacyjny "Znam zwroty grzecznościowe" opracowany został dla grupy wychowanków z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym, którzy przebywają w opiece całodobowej. Służy on do kształtowania umiejętności stosowania i przestrzegania form grzecznościowych w różnych sytuacjach życia codziennego w grupie i z grupą koleżanek i kolegów. Program będzie wspierał proces dydaktyczny i wychowawczy realizowany w szkole.

Grupę internatową tworzy 28 wychowanków. Są to uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym. 

Zespół jest zróżnicowany: różne stopnie niepełnosprawności upośledzenia, różne zaburzenia, różne typy zachowań. Zróżnicowane są również umiejętności, zasób wiedzy, tempo pracy każdego z wychowanków. Mimo występujących niepełnosprawności, wychowankowie są ciekawi, zainteresowani zajęciami. Pracują chętnie i wytrwale, na miarę swoich możliwości. Mają ogólną wiedzę o środowisku. Piszą po śladzie, przepisują wg wzoru, odwzorowują, wykonują prace plastyczne.  Wykonują samodzielnie i z pomocą swoje zadania i obowiązki. Każdy wychowanek wymaga szczególnej indywidualizacji pracy, mobilizacji i wzmocnień pozytywnych ze strony nauczyciela.

Tematy spotkań oraz ćwiczenia w programie zostały dobrane celowo w taki sposób, aby usprawniały jeden z najczęściej zaburzonych obszarów funkcjonowania psychospołecznego jednostki, jakim jest obszar przebywania w grupie i z grupą. Naszym zadaniem będzie przedstawianie wychowankom różnych sposobów zachowania się w codziennych sytuacjach, w różnych miejscach oraz wobec drugiego człowieka.

Najczęściej zaburzonymi obszarami w funkcjonowaniu psychospołecznym jednostki są relacje na poziomie:

•           ja – ja,

•           ja – druga osoba,

•           ja – problem (zadanie),

•           ja – dorośli

W opracowanych scenariuszach stykamy się z trzema sferami funkcjonowania, na poziomie ja- ja,   ja- druga osoba oraz  ja- problem( zadanie).

Ćwiczenia zawarte w programie mają pomóc wychowankom zrozumieć i przyswoić zasady poprawnego i zgodnego życia w grupie i z grupą.

Projekt ten realizowany jest w obrębie obszaru „przebywam z grupą i w grupie”.

Program składa się z dwunastu scenariuszy:

I.  Kiedy powinienem przeprosić?

II. Wiem, kiedy należy podziękować.

III. Uczę się mówić słowo "proszę".

IV. Dzień dobry.

V. Dobranoc.

VI. Do widzenia.

VII. Pozdrawiam.

VIII. Gratulacje!

IX. Powodzenia.

X. Jest mi przykro.

XI. Jak miło.     

XII. Smacznego.

Program przewiduje 53 spotkania w ciągu roku szkolnego, z częstotliwością 1 - 2 spotkań w tygodniu. Zajęcia będą przeprowadzone w godzinach popołudniowych, gdyż grupa wychowanków w godzinach dopołudniowych przebywa w szkole na lekcjach.

Cele ogólne programu zostały skonstruowany do obszaru, natomiast cele szczegółowe do konkretnego spotkania.

Specyficznym elementem projektu jest sposób konstruowania spotkań - każde z nich składa się z 3 części. Każde ze spotkań wymaga uprzedniego przygotowania wskazanych pomocy do przeprowadzenia poszczególnych ćwiczeń oraz stworzenia odpowiednich warunków przestrzennych z uwagi na bezpieczeństwo podopiecznych.

Część pierwszą każdego spotkania stanowią „ćwiczenia na rozgrzewkę”. Ćwiczenia dobrane zostały zgodnie z następującymi zasadami: stopniowania trudności,  zasadą kontaktu fizycznego z drugą osobą, umożliwianie wykonywania makro-ruchów, napinania oraz rozluźniania mięśni, pobudzenia aktywności uczestników zajęć, aby z zaangażowaniem i dynamiką mogli podejść do realizacji ćwiczeń części specjalistycznej, by mogli odreagować tkwiące w nich pewne niekorzystne - z punktu widzenia dla konkretnych zajęć - emocje, lub w razie potrzeby wyciszyć się przed ich realizacją. W tej części realizujemy po trzy ćwiczenia.

          Drugą część spotkania stanowią „ćwiczenia specjalistyczne”. Poprzez nie realizujemy tytuł spotkania i cele. Mają na celu kształtowanie umiejętności poprawnego zachowania się w różnych sferach życiowych oraz korekcję dotychczasowych wzorów zachowań. Do każdego ćwiczenia w tej części sformułowano omówienie – pytania, które mają na celu uświadomienie wychowankowi to, czego dowiedział się z ćwiczenia na temat poprawnego kulturalnego zachowania oraz co miało na celu ćwiczenie, które właśnie wykonał. Prawidłowo zadane pytanie, to pytanie otwarte, dające swobodę wypowiedzi, zaczynające się od sformułowań: „jak sądzisz”? „jak uważasz”? „co mogłoby”?

          Część trzecia to „ćwiczenia na zakończenie”, które mają na celu rozładowanie napięcia powstałego przy wykonywaniu ćwiczeń specjalistycznych, wyciszenie uczestników zajęć.

           Przewidywane efekty:

Ćwiczenia zawarte w programie mają pomóc wychowankom zrozumieć i przyswoić zasady poprawnego i zgodnego życia w grupie i z grupą.

Sposoby oceny:

Innowacja zostanie oceniona poprzez zebranie opinii dzieci, wychowawcy oraz innych nauczycieli, na temat stopnia osiągniętych efektów.

Ewaluacja:

Aby w pełni ocenić proces nabywania wiedzy i umiejętności wychowanka, skonfrontowania poziomu świadomości wiedzy posiadanej na początku oraz na końcu zajęć, przeprowadzona będzie ewaluacja początkowa - przy realizacji pierwszego spotkania oraz ewaluacja końcowa - po ostatnim  spotkaniu.

Ćwiczenie, które zostało wykorzystane do ewaluacji nosi nazwę „DOBRZE CZY ŹLE?” 

Wychowankowie dostają kary pracy. W tabeli obok umieszczonych pytań jest miejsce na odpowiedź -  trzy puste kratki obok każdego pytania. Uczniowie zaznaczają poprawną odpowiedź na karcie pracy poprzez przyklejenie kolorowego kwadracika w miejscu jednej z proponowanych form rozwiązania sytuacji, która wg nich jest najbardziej poprawna.

            Wychowawca ma do dyspozycji kartki z zapisanymi pytaniami opisujące sceny z życia codziennego. Ze względu na zróżnicowanie grupy – wychowankowie mają trudności w czytaniu i pisaniu  - wychowawca odczytuje powoli po kolei sytuacje w których każdy z wychowanków może się znaleźć, (w razie konieczności kilka razy powtarza) a uczniowie zaznaczają poprawną wg nich odpowiedź.

Po zrealizowaniu projektu wychowawca wypełnia arkusz ewaluacji sumującej a potem podsumowuje swoje spostrzeżenia  –  ewaluacja sumująca (Es). Ewaluacja sumująca ma formę tabelki w której wychowawca zapisuje wyniki ewaluacji początkowej i końcowej i porównuje w niej jak zmieniły się sposoby rozwiązywania sytuacji problemowych.

Wybrane ćwiczenie miało na celu pokazanie wychowankom różnych form zachowania oraz korzyści płynących ze stosowania zwrotów grzecznościowych

Ćwiczenie ewaluacyjne pozwala stwierdzić czy wychowankowie zrozumieli przekaz płynący z  ćwiczenia. Mają świadomość, że stosując zwroty grzecznościowe można osiągnąć zamierzony cel.

Innowacja będzie podlegała również ewaluacji bieżącej, jak i odroczonej. Narzędziem ewaluacji stanie się również obserwacja zachowań uczniów.