Podnoszenie samooceny dziecka  z niepełnosprawnością

w stopniu lekkim i umiarkowanym

 

SCENARIUSZE ZAJĘĆ

SPOTKANIE I:                          Poznajmy się

SPOTKANIE II:                         Rozpoznajemy i nazywamy uczucia      

SPOTKANIE III:             Określenie swojego wyglądu zew.

SPOTKANIE IV:                        Jesteśmy niepowtarzalni

SPOTKANIE V:                         Moje sukcesy

SPOTKANIE VI:                        Przeżywamy sytuacje trudne

SPOTKANIE VII:                       Jestem atrakcyjny

SPOTKANIE VIII:                      Moje lęki i niepokoje

SPOTKANIE IX:                        W walce ze stresem

SPOTKANIE X:                         Moje samopoczucie w grupie

SPOTKANIE I

TEMAT:              Poznajmy się

CZAS TRWANIA:            30- 45 minut

CEL OGÓLNY: Stworzenie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZWGÓŁOWE: - Przedstawienie się osoby prowadzącej

 - Omówienie tematyki zajęć

                                                                - Autoprezentacja dzieci (słowna)

POMOCE:           kartki z bloku i pisaki

PRZEBIEG SPOTKANIA:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA1.Krąg rozpoczynający zajęcia „Przesłanie iskierki”, wszystkie dzieci stoją w kręgu. Jedno dziecko przez uścisk ręki przesyła drugiemu iskierkę. Dziecko, które otrzymało iskierkę, (któremu uściśnięto dłoń), przesyła dalej, ściskając dłoń po swojej drugiej stronie itd. Każde z dzieci przesyła iskierkę, aż wróci ona do dziecka, które ją wysłało pierwsze.[1]

Prowadzący proponuje, aby każde spotkanie rozpoczynało się od tego powitania.

2. Rozmowa wprowadzająca.

Nauczyciel przedstawia się dzieciom. Wyjaśnia, jakie to będą zajęcia i czym będą się

zajmować, podczas ich trwania:

• -              często będą siedzieć w kręgu
• -              będą wiele ze sobą rozmawiać
• -              słuchać opowiadań

Informuje także, że w trakcie spotkań będą mogły:

• -              lepiej poznać siebie i innych
• -              mówić o tym, co je cieszy, smuci, złości w różnych sytuacjach
• -              uczyć się podejmowania słusznych decyzji w trudnych sytuacjach

„Rakieta”[2]

Cele: Ćwiczenie rozluźniające, przełamujące onieśmielenie.

Uczniowie stojący w dość ciasnym kręgu wykonują przysiad, a następnie naśladując start

rakiety, wyskakują w górę, przy czym wydają wspólny okrzyk.

Poznaj mnie[3]

Cele: Stworzenie okazji do autoprezentacji i lepszego poznania się uczestników.

Uczniowie chodzą po klasie. Podchodzą do różnych osób i udzielają im informacji o sobie, zaczynając zdanie: chcę, abyś wiedział o mnie.....lub proszą ich o informację, zaczynając od słów: chciałbym, abyś mi powiedział.....

Na zakończenie można zapytać uczestników:

-              jak oceniają swoją aktywność w poszukiwaniu i udzielaniu informacji

2. ĆWICZENIE SPECJALISTYCZNE:

Ćwiczenie metaforyczne

„Perfumy mojej osobowości”[4]

Cele: Stworzenie okazji do refleksji nad samym sobą i zachęcenie do samooceny.

Uczestnicy podają skojarzenia różnych zapachów z cechami, uczuciami, zachowaniami np. kłamstwo – zapach zdechłego śledzia, miłość – pachnie fiołkiem. Prowadzący poleca, aby każdy indywidualnie zastanowił się, jakie zapachy są charakterystyczne dla niego, jak pachniałby – „Perfumy jego życia”.

Chętni mogą scharakteryzować swoje perfumy, podzielić się odczuciami.

Omówienie:

• Czy jesteście zadowoleni z zapachu swoich perfum, inaczej posiadanych cech osobowości?
• Jak chcielibyście zmienić kompozycję zapachową?
• Co chcielibyście zmienić w swojej osobowości?

C)           PODSUMOWANIE ZAJĘĆ

Ważna podczas zajęć jest autoprezentacja dzieci.

Prowadzący zwraca uwagę na podobieństwa między dziećmi.

1.Krąg zamykający „Pożegnanie”[5]

Uczestnicy chodzą swobodnie po sali, a prowadzący podaje im kolejne instrukcje:

- uściśnijcie jak najwięcej dłoni,

- pożegnajcie się, stykając kciuki prawych dłoni,

- pożegnajcie się, stykając łokcie prawych rąk,

- pożegnajcie się, stykając prawe kolana.

Prowadzący proponuje, aby każde spotkanie w ten sposób zakończyć.

 

 

 

 

 

 

SPOTKANIE II

TEMAT:              Rozpoznajemy i nazywamy uczucia

CZAS TRWANIA:            30 – 45 minut

CEL OGÓLNY: Stwarzanie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZEGÓŁOWE:  – Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć

przeżywanych przez innych – wyrażanych zachowaniem zewnętrznym;

–  wdrażanie do wypowiadania się na temat uczuć własnych i innych

POMOCE: Ilustracje przedstawiające osoby doznające uczucia szczęścia, strachu, smutku, gniewu; kartki z niedokończonymi zdaniami, długopisy.

PRZEBIEG SPOTKANIA

A)           CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie w kręgu „Przesłanie iskierki”

„Ćwiczenie relaksacyjne”[6]

Dzieci udają, że są bryłami lodu. Ponad głowami praży słońce, robi się straszny upał zaczyna się powoli topić. Najpierw od góry, stopniowo, aż pozostaje tylko kałuża (dzieci stoją na palcach, wysoko wyciągają ręce do góry a następnie kulą się w sobie, powoli siadają na podłodze i kładą się jak najbardziej skulone).

„Bądź przedmiotem” [7]

Prowadzący proponuje, aby każdy uczestnik spotkania pomyślał sobie, że jest jakimś prostym przedmiotem.

Uczestnicy po kolei wstają i mówią o cechach tego przedmiotu np. Bywam długi, ostry i pożyteczny (gwóźdź).

Zadaniem pozostałych jest odgadnąć, o jakim przedmiocie jest mowa.

„Dyrygent”[8]

Cele: Ćwiczenie rozluźnia, rozwija spostrzegawczość, koncentruje uczestników na wspólnym działaniu.

Uczestnicy siedzą w kole, jedna osoba wychodzi z sali. Grupa wybiera dyrygenta, którego kolejne ruchy wszyscy będą naśladować. Gdy zabawa już trwa, wchodzi osoba, która znajdowała się za drzwiami i staje wewnątrz koła, jej zadaniem jest wskazanie dyrygenta. Grę powtarza się kilka razy.

A)           ĆWICZENIE SPECJALISTYCZNE

„Rozmowa wprowadzająca”[9]

Uczestnicy spotkania siedzą w kręgu. Prowadzący mówi, że dzisiaj będziemy rozpoznawać i nazywać różne uczucia. Wyjaśnia, że naszemu życiu towarzyszą jakieś uczucia i emocje będące naturalną reakcją na to, co się dzieje w naszym kontakcie z otoczeniem. Uczucia te mogą mieć zabarwienie przyjemne lub przykre (np. radość – smutek, zadowolenie – złość, miłość – nienawiść)

„ Określenie i nazwanie uczuć” [10]

Szczęście, strach, smutek, gniew, jakie doznają przedstawione na ilustracjach postacie. Prowadzący prezentuje ilustracje, prosi, aby dzieci opisały słownie:

• -              co czują postacie na ilustracjach?
• -              co mogło się wydarzyć, że ta osoba to właśnie odczuwa?
• -              jaki jest wyraz twarzy i postawy ciała tych postaci – przeżywających różne uczucia?

Prowadzący angażuje do wypowiedzi wszystkie dzieci. W sytuacjach, gdy mają trudności z

nazwaniem uczucia pomaga je określić.

Twarze:

 

                            

szczęście                                gniew                          smutek                              strach

 

 

 

„Uzupełnienie niedokończonych zdań” [11]

Uczestnicy dobierają się w zespoły 3, 4 – o osobowe. Prowadzący prezentuje dzieciom rozpoczęte zdania:

• Jestem wesoły, gdy.......
• Byłem szczęśliwy, gdy.......
• Boję się, gdy.......
• Jestem smutny, gdy.......

Poleca je dokończyć. Każdy zespół uzupełnia jedno zdanie (by urozmaicić wypowiedzi).Prowadzący zwraca uwagę, aby każde dziecko podało swoje dokończenie zdania. Pomaga im dokończyć zdania przez zadawanie pytań: itp. w jakiej sytuacji czujesz się dobrze, źle, itp.

Omówienie:

Dzieci odpowiadają na pytanie:

O czym były dzisiejsze zajęcia? Prowadzący mówi jak trudne może być słowne określenie emocji i uczuć. Podkreśla, że nie powinno się tłumić przeżywanych uczuć i emocji, gdyż powoduje to zaburzenia w kontakcie z innymi.

C)           ZAKOŃCZENIE

 „Uściśnij dłoń”[12]

1. Dzieci chodzą po sali, podają dłoń każdemu napotkanemu koledze i mówią swoje imię.

2. Krąg zamykający spotkanie. „Pożegnanie”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SPOTKANIE III

 

TEMAT:               Określenie swojego wyglądu zewnętrznego

CZAS TRWANIA:             około 30-45 minut

CEL OGÓLNY: Stwarzanie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZEGÓŁOWE: - Budzenie zainteresowania własną osobą

•  - Uczyć się akceptować i lubić samego siebie

POMOCE: Lusterko dla każdego dziecka, opaski na oczy dla połowy grupy.

PRZEBIEG SPOTKANIA:

 

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie w kręgu „Przesłanie iskierki”

„Powiedz swoje imię”[13]

Cele: Pomoc w zapamiętaniu imion.

Dzieci i prowadzący siedzą w kręgu. Każdy po kolei wymienia różne formy swojego imienia (np. Dorota, Dorotka, Dorka, Dorcia, Doronia, Doroteczka, Dota, Donia) i na zakończenie podaje tę, którą najbardziej lubi.

„Ludzie do ludzi”[14]

Wszyscy dobierają się w pary. Osoba, która nie ma pary prowadzi zabawę i kieruje jej przebiegiem. Mówiąc np. „ Nos do nosa” lub „ Plecy do pleców” czy „Ręka do nogi” poleca, aby dzieci dotykały się nawzajem poszczególnymi częściami ciała. Kiedy mówi „ Ludzie do ludzi” każdy zmienia partnera ( łącznie z osobą wydającą polecenia). Osoba, która zostanie bez pary prowadzi zabawę dalej.

 

2. ĆWICZENIA SPECJALISTYCZNE

Rozmowa wprowadzająca

Dzieci siedzą w kręgu. Prowadzący wyjaśnia im, że na dzisiejszym spotkaniu będą się skupiać na swoim wyglądzie zewnętrznym.

„Poznawanie się przez dotyk”[15]

Prowadzący dzieli grupę na zespoły A i B, osoby A mają zasłonięte opaskami oczy, osoby B siadają i zamykają oczy. Zabawa odbywa się bez słów. Każda z osób B siada przed jedną osobą A i dotknięciem dłoni daje jej znak, że się tam znajduje. Po pewnym czasie osoba B wstaje i ustawia się w rzędzie z innymi osobami B. Teraz os. A odsłania oczy i szuka swojego partnera w rzędzie, kiedy go znajdzie – mówi, co ułatwiło zidentyfikowanie „swojego B” pośród innych osób, następuje zmiana ról i powtórzenie.

„Kto najwyższy” [16]

Cele: Budzenie zainteresowania własną osobą. Akceptowanie samego siebie

1. Dzieci ustawiają się w bardzo ciasnym kręgu, prowadzący poleca, aby wszyscy ustawili się według wzrostu, tzn. od najmniejszego do największego.

2. Przedstawiona zabawa staje się okazją do omówienia przez dzieci swoich sylwetek tj. wzrostu, wagi, ubioru, itp.

3. Opisując swój wygląd zewnętrzny dzieci mogą się porównywać z kolegami, np. Jestem wyższy od Adama, ale mam podobny kolor włosów, itp.

Omówienie:

Omawiając zajęcia prowadzący podkreśla, że mimo podobieństw w naszym wyglądzie zew., każdy wygląda inaczej.

C)           ZAKOŃCZENIE

 

1. Krąg kończący zajęcia – dzieci kończą zdanie: „ Dzisiaj na zajęciach najprzyjemniej było mi, gdy...........”.

2. „Pożegnanie” – Krąg zamykający.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SPOTKANIE IV

 

TEMAT:              Jesteśmy niepowtarzalni

CZAS TRWANIA:            Około 30-45 minut

CEL OGÓLNY: Stwarzanie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZEGÓŁOWE: - Zwrócenie uwagi na różnice między ludźmi (poza budową fizyczną)

• - Dostrzeganie własnej wyjątkowości i niepowtarzalności
• - Kształtowanie myślenia twórczego

POMOCE:           Piłka, długopis, szpilki, „ Karta danych osobowych” – dla każdego ucznia [17]

PRZEBIEG SPOTKANIA:

A)           CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie w kręgu „ Przesłanie iskierki”

„ Nakręcanie zabawek” [18]

Cel: Usprawnianie poprzez zabawę

Każdy z uczestników staje się zabawką, która się porusza, dopóki jest nakręcona. Prowadzący powinien określić czas jednej sekwencji ruchu, który wyznaczyć może np. odpowiednio długi fragment muzyki. Niech koniec i początek ruchu będzie wyraźnie zaznaczony.

„Zwierzak”[19]

Cele: Kształtowanie myślenia twórczego, zadawanie pytań prowadzących do celu i precyzyjnie analizować odpowiedzi.

Prowadzący poleca, aby każdy pomyślał sobie jakim chciałby być zwierzęciem. Zadaniem pozostałych członków grupy jest nie zadając pytań na wygląd odgadnąć co to za zwierzę. Można pytać o upodobanie, sposób spędzania wolnego czasu, rodzaj mieszkania, itp. Zabawa kończy się, gdy odgadniemy, jakimi byli wszyscy byli zwierzętami. Następnie ruchem ciała, każdy ilustruje to zwierzę, którym był.

 

1. ĆWICZENIA SPECJALISTYCZNE

Rozmowa wprowadzająca

Prowadzący wyjaśnia, że na dzisiejszych zajęciach będziemy poznawać to, co charakteryzuje każdego z nas (poza wyglądem zew.).

1. Wypełnianie „Karty danych osobowych”Każdy uczestnik otrzymuje „ Kartę danych osobowych” i wypełnia rubryki wpisując: swoje imię, ulubiony sposób spędzania wolnego czasu, ulubiony kolor, ulubioną potrawę, ulubione miejsce. Po wypełnieniu każdy przypina do ubrania.

2. .Zapoznanie się z treściom wypełnionych „ Kart danych osobowych”.

Uczestnicy chodzą po sali i czytają treść kartek kolegów. Podczas czytania treści kartek uczniowie rozmawiają ze sobą, komentują, wymieniają uwagi.

Karta danych osobowych:

  „UUUUCH....”[20]

Cel: Działanie rozluźniające

Stojąc uczestnicy wyciągają ręce do góry i robią głęboki wdech. Następnie robią szybki skłon, opuszczając ręce i starają się dotknąć palców stóp, jednocześnie wypuszczając powietrze z płuc. Ćwiczenie należy powtórzyć kilkakrotnie.

„ Znaki zodiaku” [21]

Cele: Umożliwienie nawiązania bliższych kontaktów i lepszego poznania się członków grupy.

Dzieci próbują pantomimicznie przedstawić swoje znaki zodiaku. Osoby o tych samych znakach dobierają się w grupy i rozmawiają na temat podobieństw i różnic między sobą (wykorzystuje się tutaj „Kartę danych osobowych”). Osoby, które nie znalazły swoich –„zodiakalnych kolegów” tworzą jedną grupę.

Omówienie:

Omawiając zajęcia prowadzący mówi, że nasze upodobania i zainteresowania sprawiają, że jesteśmy niepowtarzalni i wyjątkowi.

3. ZAKOŃCZENIE

„Grupowy uścisk” [22]

Uczestnicy stoją w kole i kładą ręce na ramionach sąsiadów. Na dany sygnał wszyscy obejmują lub ściskają swoich sąsiadów.

„Pożegnanie” - Krąg zamykający

SPOTKANIE V

TEMAT:              Moje  sukcesy

CZAS TRWANIA:            około 30-45 minut

CEL OGÓLNY: Stwarzanie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZEGÓLOWE: - Uświadomienie dzieciom, że są wyjątkowe,

- Uczenie się akceptowania i dostrzegania swoich sukcesów

POMOCE:           kartki, długopisy, pisaki, arkusz papieru pakowego.

PRZEBIEG SPOTKANIA:

A)           CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Krąg rozpoczynający zajęcia „Przesłanie iskierki”

„Ćwiczenie oddechowe”[23]

Naśladowanie śmiechu różnych ludzi:

• -              Staruszki: he, he, he........
• -              Kobiety:   ha, ha, ha .......
• -              Mężczyzny ho, ho, ho ........
• -              Dziewczynki: hi, hi, hi.........
• -              Chłopca: hałaśliwe ha, ha, ha ........

„ Rzeczka”[24]

Dzieci stoją w kręgu jeden za drugim, tak aby ręce, mogły swobodnie dotykać pleców partnera stojącego przed danym dzieckiem. Prowadzący wypowiada tekst z jednoczesną instrukcją wykonania masażu. Przy powtórzeniu dzieci starają się zapamiętać tekst:

„TUTAJ PŁYNIE RZECZKA – wodzenie palcem po plecach,

OBOK PRZESZŁA PANI W SZPILECZKACH – naśladowanie opuszkami palców –kroków,

TUTAJ PADA DESZCZYK – oklepywanie,

CZY PRZESZEDŁ CIĘ DRESZCZYK – delikatny uścisk szyi.

B)           ĆWICZENIA SPECJALISTYCZNE

Rozmowa wprowadzająca

Prowadzący wspólnie z dziećmi ustala, co oznacza słowo „ SUKCES” (czynność, osiągnięcie,

z wyczyn którego są zadowolone i dumne).

„Opowiem Ci o własnym sukcesie”[25]

Cel: Uświadomienie dzieciom, że są wyjątkowe.

Prowadzący dzieli grupę na 3– 4 osobowe zespoły.

Uczestnicy zastanawiają się, w jakich dziedzinach życia (np. życie rodzinne, przyjaźń, sport, nauka) odnieśli w minionym miesiącu sukcesy i piszą o tym po jednym zdaniu.

Uczestnicy opowiadają o swoich sukcesach. Mogą też, jeśli chcą podnieść do góry kartkę z wynotowanymi sukcesami.

Omówienie:

Prowadzący zadaje dzieciom pytania:

-              czy trudno było wymienić odniesione sukcesy?

-              co pomogło wam osiągnąć te sukcesy?

-              co czuliście opowiadając innym o swoich sukcesach?

Prowadzący zwraca uwagę dzieciom na to, aby umiały dostrzec u siebie mocne strony, swój sukces, nawet ten najmniejszy.

Prowadzący podkreśla, że w naszej kulturze mówienie o sukcesach nie jest dobrze pojmowane. Może to być jednym z powodów trudności w mówieniu o swoich sukcesach. a przecież często drobne osiągnięcie to już sukces.

C)           ZAKOŃCZENIE

„Gdybym był czarodziejem”[26]

„Gdybym był czarodziejem, to dałbym Ci .....” Wszyscy kolejno obdarowywani są w fantazji przez pozostałych członków grupy. Prowadzący wyjaśnia słowo „ Czarodziej”.

2. Krąg zamykający „Pożegnanie”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SPOTKANIE VI

 

TEMAT:              Przeżywamy sytuacje trudne

CZAS TRWANIA:            około 30-45 minut

CEL OGÓLNY: Stwarzanie okazji do samopoznania i samooceny

CELE SZCZEGÓŁOWY: - Uświadomienie dzieciom, co to jest dla nich sytuacja trudna

 - Przeciwdziałanie osamotnieniu dziecka

POMOCE:           Arkusz „Worek z problemami”, długopisy

PRZEBIEG SPOTKANIA:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1. Powitanie w kręgu Przesłanie iskierki

„Podaj dźwięk”[27]

Cel:        Wprowadzenie pogodnej atmosfery.

Uczestnicy stoją w kole, bardzo blisko siebie i obejmują się ramionami, zamykają oczy, następuje wyciszenie grupy. Następnie prowadzący podaje jakiś dźwięk (mruczenie, mlaskanie językiem, gwizdanie). Grupa podejmuje ten dźwięk, np. wszyscy mruczą.

Uwagi:

Można bawić się dźwiękiem, przyspieszać go, zwalniać, ściszać.

W zabawie można naśladować np. dźwięki przyrody, głosy zwierząt i ptaków.

„Chodzenie”[28]

Cel: Ćwiczenie rozluźniające

Uczestnicy chodzą swobodnie po sali.

Prowadzący zmienia, co jakiś czas polecenia, np.:

-              chodzimy jak ludzie bardzo zmęczeni, smutni, zamyśleni;

-               chodzimy z otwartym parasolem pod wiatr, w śnieżnych zaspach, po gorącym piasku, skacząc po kamieniach przez górski strumyk

-               chodząc, dotknijcie prawą ręką wszystkich ścian, ustawcie się rzędami według koloru włosów; ustawcie się piątkami według wzrostu.

-               tworzymy Ministerstwo Głupich Kroków – każdy wymyśla śmieszny sposób chodzenia

2. ĆWICZENIE SPECJALISTYCZNE

Rozmowa

Uczestnicy w kręgu. Prowadzący pyta, dzieci, czy przeżyły kiedyś sytuację, w której czuli się smutni, nieszczęśliwi.

Proponuje, aby dzieci porozmawiały o takich sytuacjach w parach, a potem omówili pracę zespołową w kręgu.

„Worek z problemami.”[29]

Uczestnicy w kręgu, każdy z nich otrzymuje arkusz – „ Worek z problemami”.

Prowadzący prosi, aby wpisali w „worek” swoje codzienne problemy, kłopoty, zmartwienia, lęki, obawy, (należy poinformować ucznia, że wypowiedzi są anonimowe, ale będą później głośno odczytywane). Wypełnione arkusze można zebrać, potem podzielić na kategorie zawierające podobne sprawy i zobaczyć, które z nich najczęściej się powtarzają.

Praca w grupach:

Grupa podzielona na kilka podgrup. Prosimy, aby każda z nich wybrała z „worka” jeden z częściej pojawiających się problemów i opracowała różne radzenia sobie z nim. Mogą to być sposoby, które częściowo tylko rozwiązują tę sytuację lub pomogą poczuć się lepiej i nie są szkodliwe dla innych.

Przedstawiciele grup powinni zaprezentować wyniki swoich prac.

Worek z problemami: