Karta innowacji - zgłoszenie
Nazwa i adres szkoły/placówki: Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy im. Marii Konopnickiej, 34-642 Dobra 364
Nazwa innowacji „Najlepiej ćwiczymy razem - kształtowanie pozytywnych postaw prospołecznych z wykorzystaniem Metody Ruchu Rozwijającego W. Sherborne”.
Imię i nazwisko autora/autorów innowacji mgr Wojciech Dziadoń
Imię i nazwisko nauczyciela/nauczycieli realizującego innowację mgr Wojciech Dziadoń
Termin realizacji innowacji - rok szkolny 2016/2017 od 01.03.2017r. do 31.05.2017r.
Rodzaj innowacji zgodnie z klasyfikacją wynikającą z §1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki: organizacyjno- metodyczna
Zakres innowacji (zajęcia, które obejmuje innowacja) wychowanie fizyczne /klasa łączona IV-V szkoły podstawowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi/,
Uchwała rady pedagogicznej wprowadzająca innowację: Uchwała Nr 7/4/2016/2017 rady pedagogicznej Specjalnego Ośrodk Szkolno-Wychowawczego w Dobrej z dnia 25.11.2016r.
Cele ogólne innowacji:
- Kształtowanie poczucia akceptacji siebie, poznania własnego ciała, swojej siły;
- Kształtowanie pozytywnych postaw prospołecznych wśród uczniów, poczucia bezpieczeństwa w otoczeniu, umiejętności pokonywania własnych słabości;
- Usprawnianie motoryki, wspieranie harmonijnego rozwoju psychoruchowego uczniów, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami i możliwościami,
Cele operacyjne:
- uczeń odczuwa radość płynącą z zabawy,
- uczeń wskazuje prawidłowo części ciała: nogi, ręce, brzuch, głowa;
- uczeń naśladuje czynności, zgodnie z zaobserwowanym wzorem;
- uczeń świadomie używa własnej siły;
- uczeń współpracuje z partnerem, troszczy się o powodzenie w wykonaniu zadania,
- uczeń potrafi opanować własny lęk i emocje,
- uczeń czuje się bezpieczne.
Założenia
Szkoła podstawowa odgrywa bardzo dużą rolę w życiu każdego ucznia. Jest miejscem, w którym uczniowie kształtują swoje umiejętności społeczne. Uczą się zgodnego funkcjonowania w grupie, porozumiewania się z rówieśnikami i nauczycielami, rozwijają poczucie bezpieczeństwa w relacjach z innymi oraz poczucie własnej wartości. Ważna jest także odporność emocjonalna, która ułatwia uczniom radzenie sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także łatwiejsze znoszenie stresów i porażek.
Pracując z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną i dodatkowymi zaburzeniami rozwojowymi zauważyłem, że zajęcia ruchowe w formie zabawowej dają im radość a przede wszystkim przyczyniają się do poprawy ich sprawności fizycznej. Uczniowie muszą się poruszać, zabawy ruchowe rozwijają i uczą. Dają im szansę nawiązywania kontaktów i przyjaźni z innymi, uczą działania w grupie, aktywizują wiele zmysłów, rozwijają pamięć i twórczą wyobraźnię.
Jako nauczyciel wychowania fizycznego ciągle poszukuję atrakcyjnych metod pracy. Jedną z nich, której elementy chcę wykorzystać w trakcie realizacji wyżej wymienionej innowacji jest Metoda Ruchu Rozwijającego, która ma na celu usprawnianie i zharmonizowanie współdziałania motoryki i psychiki. Metoda ta została opracowana w Wielkiej Brytanii przez Weronikę Sherborne - nauczycielkę wychowania fizycznego i zarazem fizjoterapeutkę. System ćwiczeń w tej metodzie wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z drugą osobą. Ćwiczenia wykorzystywane są we wspomaganiu prawidłowego rozwoju dzieci i w korygowaniu ich zaburzeń. Uczestniczyć w nich może każdy bez względu na wiek i stopień niepełnosprawności.
Podstawowe założenia metody, to rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
- świadomości przestrzeni i działania w niej,
- dzielenia przestrzeni z innymi osobami i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.
Uczeń poznaje więc własne ciało i przestrzeń, która go otacza, spotyka w niej inne osoby, uczy się współpracować, zdobywać zaufanie do siebie i innych, a czując się bezpieczne może stać się twórczy.
Dostrzegając wpływ zajęć ruchowych na uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, postanowiłem Metodę Ruchu Rozwijającego wprowadzić do systematycznych działań szkolnych. Metoda będzie realizowana jako cykl działań edukacyjnych na zajęciach wychowania fizycznego w ramach podstawy programowej, poszerzając ją o treści zawarte w innowacji. Zajęcia będą się odbywać 1 raz w tygodniu, czas trwania poszczególnych zajęć przewiduję na ok. 15- 20 minut w zależności od możliwości psychofizycznych uczniów w danym dniu.
Zajęcia oparte na MRR odbywać się będą zazwyczaj grupowo i będą mieć najczęściej formę pracy w parach. Podczas zajęć to uczniowie będą dla siebie nawzajem partnerami. Pary będą dobierane w zależności od potrzeb i możliwości psychoruchowych każdego ucznia. Innowacja będzie realizowana w 3 etapach. Na początku poszczególnych etapów, ćwiczenia będą skupione na każdym uczniu z osobna „ja”. Następnie będą prowadzone w parach, potem w zespołach 3 osobowych, a dopiero na końcu z całą grupą. Dzięki temu u uczniów wzrośnie poczucie bezpieczeństwa w relacjach z innymi osobami. Na zakończenie innowacji zostaną przeprowadzone dla rodziców zajęcia otwarte z wykorzystaniem MRR w celu przybliżenie rodzicom tej metody, jej znaczenia dla rozwoju ich dzieci oraz przedstawiona zostanie propozycja ćwiczeń z dziećmi opartymi na tej metodzie do wykorzystania w domu.
Wykorzystanie metody w praktyce:
I etap zajęć – pierwszy miesiąc innowacji.
Uczniowie w pierwszym miesiącu realizacji innowacji będą wykonywać ćwiczenia kształtujące świadomość osoby, schematu ciała i przestrzeni. Ćwiczenia będą wykonywane na podłodze, co da uczniom poczucie bezpieczeństwa. Najpierw będą prowadzone ćwiczenia wymagające całkowitej styczności z podłożem, a następnie stopniowe przejście do ćwiczeń zmniejszających ten kontakt. Ponadto przekazywane będą uczniom wiadomości na temat budowy ich ciała metodą bezpośredniego doświadczenia. Ćwiczenia te pomogą uczniom zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w swoim otoczeniu.
Przykładowe formy aktywności ruchowej służące poznaniu własnego ciała: leżenie na podłodze, leżenie na plecach, kołysanie, wskazywanie części ciała, przewracanie się, przetaczanie się, pełzanie czołganie, ślizganie się w koło na brzuchu, plecach, czołganie się na brzuchu (plecach) do przodu z naprzemiennym zginaniem rąk i nóg, podciąganie kolan do siadu skulonego i pchanie kolan do siadu prostego, maszerowanie, bieganie z wysokim podnoszeniem kolan, chodzenie na „sztywnych”, miękkich nogach, uderzanie stopami (palcami nóg, piętami) o podłogę, dotykanie łokciami kolan, czworakowanie, spacerowanie.
II etap zajęć – drugi miesiąc innowacji.
Zajęcia w drugim miesiącu innowacji będą obejmowały ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu oraz współpracę z kolegą i grupą (świadomość innych osób i kontakt z nimi) opartych na relacji „z”, „przeciwko” i „razem”. Dzięki nim uczniowie będą usprawniać umiejętność współpracy z innymi. W ćwiczeniach tych jeden uczeń będzie pasywny drugi aktywny. Uczniowie będą poznawać siebie, swoją siłę, wspólnie przeżywać wykonywane zadania. Ćwiczenia te będą przede wszystkim dobrą zabawą.
Przykładowe formy aktywności ruchowej służące nawiązywaniu kontaktu oraz współpracę z kolegą i grupą:
Oparte na relacji „z” to: obejmowanie, kołysanie, przechodzenie przez „domki”, „tunele”, bezpieczne przewracanie, bujanie, podtrzymywanie, turlanie, pełzanie, poklepywanie, przetaczanie, kołysanie w poziomie, ciągnięcie, balansowanie, przytrzymywanie się, naśladowanie ruchu samolotu, wykonywanie przewrotów, wzajemne uściski, przenoszenie ciężaru ciała, przenoszenie innych osób, przeskakiwanie przez przeszkody, huśtanie, przechodzenie pod i nad osobami.
Oparte na relacji „przeciwko” to: opieranie się, zapieranie się, napieranie i podpieranie się, popychanie i odpychanie, przepychanie się, „przyklejanie się” do podłoża, przesuwanie i przewracanie partnera, wyślizgiwanie się, „przygniatanie” partnera, wyczołgiwanie się, naciskanie i zaciskanie, oporowanie, turlanie i toczenie się, powstrzymywanie partnera, obejmowanie i przytrzymywanie w uścisku, wyswobadzanie się z uścisku i wydostawanie się z uchwytu, chwytanie i trzymanie, podtrzymywanie, przytrzymywanie i utrzymywanie, przeciąganie partnera, wzajemne uściski.
Oparte na relacji „razem” to: opieranie się o partnera, przyciąganie, podpieranie, balansowanie, podnoszenie, unoszenie, równoważenie, trzymanie, podtrzymywanie, współdziałanie partnerów, wzajemne uściski, „przyklejanie” się do podłoża/do partnera, obejmowanie, ciągnięcie, naśladowanie partnera, masowanie, poklepywanie.
III etap zajęć – trzeci miesiąc innowacji.
Trzeci miesiąc wprowadzania innowacji obejmie ćwiczenia kreatywne oraz ćwiczenia z użyciem przedmiotów: koce, tunele, chusty animacyjne. Współpraca między uczniami odbywać się będzie według ustalonych zasad współpracy. Każdy członek grupy będzie aktywnie włączał się w wykonywanie danego zadania. Uczniowie lękliwi, apatyczni poprzez otwartość i zrozumienie innych uczniów zostaną zachęceni do aktywnego w nich udziału.
Charakterystycznym rodzajem ćwiczeń twórczych będą ćwiczenia przy muzyce w formie tańca. Uczniowie niepełnosprawni bardzo lubią zajęcia muzyczno – ruchowe. Połączenie słuchania muzyki z ruchem rozwija orientację przestrzenną, doskonali funkcje umysłowe, kształci umiejętność kontroli ruchu i koordynację wzrokowo-ruchową. Pozwala wyzwolić nagromadzone emocje, pobudza do aktywności, dodaje pewności siebie, uczy współpracy w grupie. W trakcie zajęć kreatywnych każdy uczeń będzie twórcą w takim stopniu, w jakim zechce.
Przewidywane efekty:
Prowadzenie zajęć z wykorzystaniem wymienionej metody wyzwoli wśród uczniów wiele radości i śmiechu, pomoże wykorzystać im nagromadzoną energię, rozluźnić i zrelaksować się, wzmocni poczucie siły i własnej wartości, pomoże lepiej zrozumieć i poznać im swoje ciało, wspomoże opanowywać lęk i emocje, da pozytywne odczucia w kontaktach z innymi i więzi z grupą, wspomoże koncentrację na wykonywanym zadaniu, wzmocni zaufanie do siebie i innych, wspomoże rozwój psychoruchowy uczniów, wyzwoli swobodę zachowań i naturalności w wyrażaniu siebie za pomocą gestów i ruchów oraz rozbudzi inwencję twórczą. Bycie blisko drugiego człowieka wytworzy w uczniach poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i fizycznego.
Sposoby oceny:
Innowacja zostanie oceniona poprzez zebranie opinii uczniów, rodziców, wychowawców oraz innych nauczycieli, na temat stopnia osiągniętych efektów.
Ewaluacja:
Innowacja będzie podlegała ewaluacji bieżącej, jak i odroczonej. Narzędziem ewaluacji będzie przede wszystkim obserwacja zachowań uczniów, ich wrażenia na temat zajęć ruchowych metoda ruchu rozwijającego oraz ocena nabytych umiejętności uczniów przez nauczyciela prowadzącego innowację. Na bieżąco będzie prowadzona zakładka na stronie internetowej szkoły z informacją o realizacji poszczególnych etapów innowacji /dokumentacja fotograficzna, pliki filmowe/.
Wyniki opracowane w formie sprawozdania przedstawione zostaną uczniom, radzie pedagogicznej. Miernikiem jakości innowacji metodycznej będą zajęcia otwarte dla rodziców oraz dyrekcji.