Magiczna moc bajek
INNOWACJA CZYTELNICZA
„Magiczna moc bajek”
Nazwa szkoły: SPECJALNY OSRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY
Autor: Barbara Wardyńska i Dominika Giza
Temat: Magiczna moc bajek” czyli bajkowa podróż do krainy wartości i dziecięcej wyobraźni
Przedmiot: Zajęcia z bibliotekarzem i polonistą
Rodzaj innowacji: Programowa psychoedukacyjna - psychoedukacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.
Data wprowadzenia: 18.01.2021 roku
Data zakończenia: 31.05.2021 roku
- Zakres innowacji pedagogicznej /czytelniczej/:
Adresatami innowacji są uczniowie z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznymi klas I-III L, III U oraz III-IV U -16 uczniów.
Czas realizacji innowacji obejmuje 5 spotkań.
Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach zajęć z bibliotekarzem i polonistą raz w miesiącu 45 min dla każdej grupy.
- Idea innowacji pedagogicznej
„Dawno, dawno temu, za siedmioma górami za siedmioma lasami…” – zapewne wszyscy pamiętamy te słowa, napawające radością i ciekawością, za nimi, bowiem zawsze kryła się fascynująca opowieść. Niezmiennie wiadomo, iż bajki były od zawsze sposobem na przekazywanie dzieciom wiedzy i zasad moralnych.
Wspólne czytanie bajek z dorosłymi wywiera duży wpływ na rozwój małego człowieka. Bajki pomagają dziecku poznawać i nazywać własne emocje oraz podpowiadać sposoby radzenia sobie z nimi. Odpowiednio dobrana literatura dziecięca wzbogaca wiedzę, rozwija intelekt, jest źródłem rozrywki i zabawy.
Mądre książki są też nośnikami ważnych uniwersalnych wartości moralnych. Potrzeba kontaktu z książką nie powstaje u dziecka spontanicznie, stąd musi ją wzbudzić nauczyciel lub rodzic w procesie wychowania.
Nabywają nowych umiejętności społecznych i emocjonalnych, łatwiej im identyfikować swoje przeżycia. Czytanie uczy odróżniania dobra od zła, dostarcza pozytywnych wzorców, wpływa na rozwój uczuć i zachęca do refleksji nad konsekwencjami własnych słów i czynów.
„Czym chleb dla ciała tym, baśń dla duszy” - tymi słowami można podsumować rolę baśni w wychowaniu dziecka. Dzięki czytaniu odpowiedniej literatury dziecko staje się lepsze, bogatsze wewnętrznie, pragnie, aby zawsze tryumfowało dobro i sprawiedliwość. Dzięki bajkom i baśniom dziecko zaspokaja swoje potrzeby psychiczne – poczucie, że jest kochane, akceptowane i bezpieczne. Bajki i baśnie dają mu wsparcie, poczucie siły i nadzieję. W dobie komputeryzacji innowacja promuje czytanie dzieciom jako sposób na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego, pełnego empatii człowieka.
Inspiracją do napisania innowacji był Międzynarodowy Projekt Czytelniczy pt.
„Magiczna moc bajek” autorstwa Anny Zielińskiej i Ludmiły Fabiszewskiej. Projekt ten jest
objęty honorowym patronatem Ministra Edukacji Narodowej, Rzecznika Praw Dziecka, Fundacji ABC XXI Cała Polska Czyta Dzieciom. Projekt jest odpowiedzią na realizację kierunku polityki oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej w roku szkolnym 2020/2021, Działania wychowawcze szkoły. Wychowanie do wartości, kształtowanie postaw i respektowanie norm społecznych.
Innowacja została uzupełniona i zmodyfikowana przez Barbarę Wardyńską i Dominikę Giza zgodnie z potrzebami szkoły specjalnej.
- Założenia innowacji:
- Rozbudzenie zainteresowań i kompetencji czytelniczych wśród uczniów.
- Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości.
- Wyzwalanie pozytywnych emocji (radości, zadowolenia, poczucia bezpieczeństwa).
- Uświadomienie dzieciom swoich praw i obowiązków.
IV. Cele innowacji
1. Cele ogólne
Głównym celem Innowacji jest promowanie wśród uczniów czytania bajek i baśni jako sposobu na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego człowieka oraz kształtowanie postaw społecznych u dzieci w wieku szkolnym .
2. Cele szczegółowe
- Upowszechnianie czytelnictwa,
- Przekazywanie za pośrednictwem literatury wartości moralnych.
- Uwrażliwienie na piękno języka polskiego i zachęcanie do posługiwania się poprawną polszczyzną.
- Rozwijanie wyobraźni, koncentracji i uwagi, zdolności twórczego myślenia.
- Wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka.
- Kształtowanie postawy empatii wobec osób niepełnosprawnych ruchowo.
- Kształtowanie wyrozumiałości i tolerancji dla osób różniących się od niego.
- Popularyzowanie wśród dzieci animacji jako sztuki oraz tzw. dobrych dobranocek z morałem.
- Współpraca z rodzicami, włączanie ich do aktywnych działań na rzecz uczniów.
3. Termin realizacji
Innowacja będzie realizowana w terminie: 18 stycznia 2021 – 31 maj 2021.
- Metody i formy pracy
METODY PRACY AKTYWIZUJĄCE
- dyskusja dydaktyczna
- inscenizacje
- drama
- teatrzyki kukiełkowe
- plastyczne odzwierciedlenie tematu
- burza mózgów
FORMY PRACY
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
VI. Przewidywane osiągnięcia
Uczeń:
- Dostrzega własną wyjątkowość i niepowtarzalność.
- Potrafi rozpoznać i nazywać uczucia przeżywane przez innych.
- Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę.
- Potrafi kształtować myślenie twórcze.
Nauczyciel:
- Wzrośnie umiejętność komunikacji interpersonalnej.
- Poszerzymy swoją wiedzę metodyczną i merytoryczną.
- Umiejętności wpłyną na podniesienie poziomu zajęć.
VII. Tematyka zajęć
Podstawy teoretyczne zajęć zostały zaczerpnięte z podręczników, mówiących nam o psychospołecznym rozwoju dzieci.
SPOTKANIE I styczeń: SOLIDARNOŚĆ - to przestrzeganie zasady równości praw, poszanowanie prawdy ,
PIĘKNO - o coś co nas zachwyca i czyni lepszymi
SPOTKANIE II luty: UCZCIWOŚĆ - która buduje nasze poczucie własnej wartości oraz zaufanie innych do nas
SPOTKANIE III marzec: ODWAGA - która zawiera w sobie element mądrości, ocenę, co jest dobre, a co złe
SPOTKANIE IV kwiecień: ZŁOŚLIWOŚĆ – to sprawianie innym przykrość
POKOJOWOŚĆ - to unikanie przemocy, to postawa człowieka otwartego na różne rozwiązania, który szanując innych, zawsze kieruje się spokojem i cierpliwością
SPOTKANIE V maj: ODPOWIEDZIALNOŚĆ - która czyni życie wartościowszym, wymaga wysiłku, wyrzeczeń, a nawet wielkich poświeceń, ale w zamian przynosi szacunek innych osób
MĄDROŚĆ - to roztropność, to celowe przyczynianie się do dobra poprzez właściwe wybory
VIII Oczekiwane efekty
W/w innowacja w swoich założeniach ma sprzyjać osiąganiu następujących rezultatów:
- Wszechstronnemu rozwojowi dziecka w obszarach; społecznym, emocjonalnym,
poznawczym i fizycznym,
- Wzrostowi czytelnictwa;
- Doskonaleniu umiejętności językowych dzieci;
- Wzrostowi zrozumienia tekstów i poleceń;
- Nauce twórczego myślenia;
- Poprawie koncentracji, wydłużeniu przedziału uwagi;
- Rozwijaniu pamięci i wyobraźni;
- Zwiększeniu zdolności dzieci do refleksji i krytycznego myślenia;
- Rozwojowi inteligencji emocjonalnej;
- Podwyższenie samooceny;
Harmonogram innowacji:
Każdego miesiąca poprzez literaturę i działania aktywizujące, dzieci odbywają podróż do innej krainy wartości oraz poznają bardzo wartościowe Dobranocki z dawnych lat.
|
Miesiąc |
Poznana wartość |
Poznane dobranocki z dawnych lat |
|
Styczeń |
solidarność, piękno |
Smerfy |
|
Luty |
uczciwość |
Pszczółka Maja |
|
Marzec |
odwaga |
Koziołek Matołek |
|
Kwiecień |
złośliwość, pokojowość |
Muminki |
|
Maj |
odpowiedzialność, mądrość. |
Jacek i Agatka |
Styczeń - SOLIDARNOŚĆ, PIĘKNO
1. Razem możemy więcej – co to znaczy? - rozmowa w oparciu o ilustracje na temat: jak rozumiemy słowo solidarność w grupie i w rodzinie. Dlaczego solidarność jest tak ważna? Podawanie przykładów przez dzieci.
2. Burza mózgów - Czym jest dla mnie piękno? Czy są to tylko przedmioty, zabawki, czy może też coś innego? Czy można mieć piękne serce? Dlaczego? Czy to, co jest piękne dla mnie, musi być piękne dla ciebie?
3. „Powiedz mi, co we mnie lubisz” - nauczyciel dobiera dzieci w trójki. Zadaniem każdego dziecka jest rozmowa/narysowanie trzech rzeczy, które lubi w pozostałych dzieciach z wybranej grupy. Dzięki temu dziecko odkryje, że jego piękno to nie tylko wygląd, ale także szereg innych wartości, które często są niewidoczne dla oczu. Rozmowa z dziećmi o tym, czy piękno to tylko wygląd zewnętrzny? Czy piękno jednak kryje się gdzieś indziej w nas, ludziach?
4. „Magiczne słowa i gesty” – kalambury - czy możliwa jest komunikacja bez użycia mowy?
5. „Wesoła Gromadka Kubusia Puchatka” - urodzinowe przyjęcie książkowego Misia.
6. „Nie szata zdobi człowieka” - swobodna rozmowa z dziećmi na temat tego, że wygląd wcale nie świadczy o wartości drugiego człowieka. Zrozumienie przez dzieci sedna problemu, że nie liczy się to, co mamy na sobie (ani jak drogimi gadżetami się otaczamy), że nie wolno kogoś oceniać po wyglądzie. Zwrócenie uwagi na pozytywne cechy wewnętrzne każdego człowieka, które są o wiele ważniejsze od panujących we współczesnym świecie trendów w modzie.
Dobranocki z dawnych lat - Smerfy
- Przedstawienie postaci Smerfów
- Wyjaśnienie pojęcia solidarność
- Omówienie przykładu z odcinka, w którym Smerfy wykazują się grupową solidarnością
Luty – UCZCIWOŚĆ
1. Kłamstwo nie popłaca – rozmowa z dziećmi na podstawie wiersza Juliana Tuwima „O Grzesiu kłamczuchu i jego cioci”.
2. Co to znaczy uczciwość? – wspólne tworzenie kwiatu uczciwości (na poszczególnych płatkach nauczyciel zapisuje postawy i wartości, które wiążą się z uczciwością, np.: poszanowanie cudzej własności, prawdomówność).
3. Jak czuje się osoba okłamywana? - burza mózgów.
4. Małe kłamstwo to duży problem- czy warto kłamać? - zajęcia biblioteczne na podstawie znanych polskich przysłów o kłamstwie.
5. Dzień Pomocy Potrzebującym- przygotowanie niespodzianki dla chorego kolegi-koleżanki, np. wspólna praca plastyczna
Dobranocki z dawnych lat - Pszczółka Maja
• Przedstawianie dzieciom Pszczółki Mai
• Wyjaśnienie pojęcia uczciwość
• Przedstawienie przykładu uczciwości pszczółki Mai na podstawie jednego z odcinków dobranocki
• Wyjaśnienie dzieciom czym może skutkować nieuczciwe postępowanie
• Zabawa dydaktyczna w rozpoznawanie prawdy i kłamstwa. Nauczyciel czyta dzieciom zdania, a te mają za zadanie odczytać, czy jest ono fałszywe czy prawdziwe
MARZEC 2021 – ODWAGA
1. „Mój strach” - swobodna rozmowa z dziećmi na temat, tego czego najbardziej się boją Co można zrobić, żeby pokonać swój strach? Czy ktoś może nam w tym pomóc?
2. Zabawa ,,Zaufaj mi” – dzieci dobierają się w pary, jedno ma zawiązane oczy, drugie prowadzi je za rękę, a następnie zamieniają się rolami.
3. „Gdzie schowała się odwaga? – burza mózgów. Wymyślanie skojarzeń do słowa „odwaga” – dzieci siedzą w kręgu, przekazując sobie kolorową piłeczkę, mówią wszystko to, co kojarzy im się z odwagą.
4. „Strach ma TYLKO Wielkie oczy” - teatr cieni.
5. „Dzień Kolorowej Skarpetki” - zainicjowanie w całej placówce akcji „Załóż kolorowe skarpetki” i przeprowadzenie zajęć integracyjnych z okazji Światowy Dzień Zespołu Downa - 21 marca.
6. „Silny i odważny – słaby i bojaźliwy” – ćwiczenie relaksacyjne wg Jacobsona.
Dobranocki z dawnych lat -Koziołek Matołek
• Przedstawienie sylwetki Koziołka Matołka
• Wyjaśnienie pojęcia odwaga
• Przytoczenie przykładów odwagi Koziołka Matołka
• Rozmowa z dziećmi na temat ich bohaterskich czynów
• Pytanie do dzieci: „Kogo Ty uważasz za bohatera?”
KWECIEŃ 2021- ZŁOŚLIWOŚC, POKOJOWOŚĆ
1. „Na niebiesko dla autyzmu” - zorganizowanie niebieskiego dnia z okazji Światowy Dzień Świadomości Autyzmu - 2 kwietnia. Zwrócenia uwagi na problem osób autystycznych.
2. Złośliwość-czym jest? - rozmowa w oparciu o ilustracje. Omówienie przykładowych sytuacji. Jak się czuje dziecko, któremu się dokucza? Czy to jest dobre, czy złe? Dlaczego?
3. Zabawa „Jaki/jaka jestem” - gestem i minami dzieci ilustrują hasła: jest mi wesoło, jestem smutny, jestem wrogo nastawiony, jestem nieśmiały, czuję się niepewnie itp.
4. Pokój w naszej grupie- co można zrobić, abyśmy wszyscy dobrze się czuli ze sobą? Stworzenie grupowego kontraktu.
5. Praca plastyczna- Jak się czuję, gdy ktoś mi dokucza, a jak gdy jestem szczęśliwy? Omówienie prac dzieci.
6. „Co by było, gdyby na świecie zabrakło życzliwych ludzi?” – praca z grupą, budowanie wypowiedzi słownych, wyrażanie myśli.
Dobranocki z dawnych lat - Muminki
• Przedstawienie bohaterów dobranocki „Opowiadania Muminków”
• Wskazanie pokojowej postawy Muminków wobec świata na podstawie jednego z odcinków
• Wyjaśnienie pojęcia pokojowy. Zwrócenie uwagi, że przeciwieństwem do pokojowości jest złośliwość/agresja
• Rozmowa z dziećmi w jaki sposób radzić sobie z agresją oraz rozwiązywaniem konfliktów,
które częstą są jej przejawem
• Poruszenie tematu wybaczania, magiczne słowa „dziękuję, proszę, przepraszam”
MAJ 2021 - ODPOWIEDZIALNOŚĆ, MĄDROŚĆ
1. Dzień Odpowiedzialności - zabawa polega na zawarciu umowy polegającej na dobraniu się przez dzieci ,,w pary”, a następnie wzajemnej uwagi i pomocy we wszystkim.
2. Mądrość-jak to rozumiemy? - oglądanie ilustracji przedstawiających różne niebezpieczne sytuacje. Uzasadnienie zachowań dzieci.
3. „Mapa, gdzie mnie nie ma” – utworzenie z dziećmi „mapy niebezpiecznych miejsc”, gdzie najłatwiej można się zgubić (centrum handlowe, dworzec, plaża, park rozrywki).
4. Co oznacza słowo „zazdrość”, kiedy jesteśmy zazdrośni? - burza mózgów.
5. „Bałagan, porządek, przyroda” – rozmowa z dziećmi o ich pokojach na podstawie opowiadania Pana Poety „Sowa, co bałagan ma w porządku”. Dzieci opowiadają czego mają najwięcej, których zabawek już nie używają długi czas i czy znalazłyby w domu takie przedmioty, których już nie potrzebują tak bardzo jak kiedyś. Mogą też przynieść po dwa takie przedmioty kolejnego dnia do placówki i urządzić sobie Targ Dobroci, czyli wystawiamy wszystkie przyniesione rzeczy/zabawki na stoliki/dywan i każda osoba może sobie wziąć dwie nieswoje rzeczy. W ten sposób nawiązujemy do bajki i pokazujemy, że choć my nie potrzebujemy danej rzeczy, komuś innemu może sprawić radość.
Kolejnym krokiem jest rozmowa o porządkach w domu, a wraz z nią informacja o tym, gdzie można oddać stare rzeczy, do których pojemników mają trafić te, których już nikt nie będzie potrzebował i co się z nimi stanie, np. mogą trafić na makulaturę – będą z nich kolejne książki; trafią do elektryka, który poszczególne części wykorzysta ponownie na kolejne zabawki itd.
Dobranocki z dawnych lat - Jacek i Agatka
• Przedstawienie Jacka i Agatki, bohaterów pierwszej polskiej dobranocki
• Wyjaśnienie pojęć odpowiedzialność i mądrość
• Umówienie różnic pomiędzy bohaterami.
Odpowiedzialną i mądrą Agatką, a jej młodszym i lekkomyślnym bratem Jackiem
• Omówienie cech, które składają się na mądrość: wiedza, doświadczenie, refleksja,
wyobraźnia itp.
• Przedstawienie i wyjaśnienie kilku przysłów związanych z mądrością, np.:
„Mądry przyjmie radę, głupi nią wzgardzi”;
„Mądry Polak po szkodzie”;
„Bez ciekawości nie ma mądrości”;
„Lepiej z mądrym zgubić niż z głupim znaleźć”
• „Sowa - mądra głowa”,
- Bibliografia:
- 1. Molicka Maria: Bajki terapeutyczne dla dzieci. Leszno: [b.w.], 1998,
- 2. Molicka Maria: Bajki terapeutyczne. Cz. 2. Poznań: Media Rodzina, 2003,
- 3. Molicka Maria: Bajki terapeutyczne dla dzieci. Wyd. 2 popr. i uzup. Poznań: Media
Rodzina, 1999,
- 4. Molicka Maria: Bajkoterapia: o lękach dzieci i nowej metodzie terapii. Poznań: Media
Rodzina, 2002
- 5. Szefler Elżbieta: Wielka podróż przedszkolaka do … krainy książek. „Wychowanie w
- Przedszkolu” 1994 nr 6 s. 375 – 376
- 6. Ziółkowska – Sobecka Marta: „Chcecie bajki? Oto bajka…”. „Wychowanie
- W Przedszkolu” 1992 nr 3 s. 263 – 268
- 8. Koźmińska I., Olszewska E. – Wychowanie przez czytanie. Warszawa 2011.
- Koźmińska I., Olszewska E. – Z dzieckiem w świat wartości. Warszawa 2007
IX Podsumowanie
Niniejsza innowacja ma na celu zaprezentowanie korzyści płynących z systematycznej pracy nad zaburzonymi obszarami wyrażającymi się brakiem poczucia własnej wartości, zaniżeniu samooceny, nieumiejętnością wyrażania uczuć i odreagowania emocjonalnego przez stosowanie programów psychoedukacyjnych.
X. Ewaluacja
Ewaluacja będzie miała na celu ocenę funkcjonowania innowacji w codziennej praktyce edukacyjnej. Będzie prowadzona na bieżąco oraz po zakończeniu realizacji Innowacji
zostanie sporządzone podsumowanie, w którym zostaną ujęte efekty działań wszystkich uczestników.
Efekty naszej pracy będziemy analizować w oparciu o:
- Ankietę ewaluacyjną dla nauczycieli (w ramach ewaluacji wewnętrznej)
- Badanie poziomu zadowolenia dzieci (obserwacja dzieci podczas prowadzonych zajęć).
- Przygotowanie wystawy prac plastycznych dzieci.
- Zdjęcia na stronie internetowej szkoły
Wyniki ewaluacji zostaną opracowane przez realizatorki innowacji przy współpracy z nauczycieli poszczególnych klas biorących udział w innowacji. Posłużą one do sporządzenia podsumowania, porównania zamierzonych celów i osiągniętych rezultatów. Na podstawie wniosków, zaplanujemy działania pro-czytelnicze na przyszłość, by ideę czytelnictwa zaszczepiać w kolejnych pokoleniach naszych uczniów. Przygotowane podsumowanie z opracowanymi wynikami zostanie przedstawione Dyrektorowi oraz Radzie Pedagogicznej.
Podsumowanie
Bajka jest magicznym lustrem pozwalającym dziecku inaczej spojrzeć na to, co wydaje się trudne i nie do pokonania. Realizowana innowacja pedagogiczna „Magiczna moc bajek” w swoich założeniach miała sprzyjać w osiągnięciu wszechstronnego rozwojowi dziecka. Głównym celem było promowanie wśród dzieci czytania bajek i baśni jako sposobu na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego człowieka oraz kształtowanie postaw społecznych.
Podsumowując bieżącą obserwację uczniów po spotkaniach możemy stwierdzić, iż poprawiła się u uczniów na spotkaniach koncentracja i wydłużył się przedział uwagi. Poprawiały się umiejętności językowe. Rozwijała się pamięć i wyobraźnia. Wzrosło rozumienie tekstów i poleceń. Zwiększyła się zwłaszcza u uczniów klasy I – III L zdolność do refleksji i krytycznego myślenia. Rozbudziły się zachowania prospołeczne - chęć niesienia pomocy innym ludziom, wrażliwość na krzywdę innych i niesprawiedliwość. Wzrosło czytelnictwo wśród uczniów klas I - IV SP.
Projekt został bardzo dobrze oceniony przez nauczycieli uczących w klasach I- IV, którzy byli obserwatorami działań nauczycielek prowadzących innowację jak również reakcji dzieci na czytane bajki, przedstawienia kukiełkowe, oglądane dobranocki z dawnych lat.
Uczniowie klasy I-III L kolorowali prace plastyczne dotyczące tematyki poszczególnych spotkań. Na stronę Internetową wysyłano zdjęcia ze spotkań. Na tablicy obok biblioteki zawieszono prace uczniów.
Wpływ na pracę szkoły:
Uważamy, iż przeprowadzona innowacja pedagogiczna wpłynęła na podniesienie jakości pracy szkoły oraz jej dobry wizerunek. Uległa podwyższeniu wartość procesu dydaktyczno-wychowawczego. Pojawiła się lepsza współpraca: uczeń-nauczyciel, uczeń-uczeń. Nastąpiło wzmocnienie psychoedukacyjne uczniów.