Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego
Rok szkolny 2016/2017
Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego
im. Marii Konopnickiej
w Dobrej
Opracowała: Lidia Kosiarska
„Nie przepracowałem ani jednego dnia w swoim życiu. Wszystko co robiłem, to była przyjemność.”
Thomas Edison
WSTĘP
We współczesnym świecie tempo zmian zachodzących w systemie edukacji i na rynku pracy powodują, iż decyzje podejmowane przez uczniów już w pierwszych etapach nauki mają ogromny wpływ na dalszy rozwój ich drogi edukacyjno-zawodowej, a nierzadko i życiowej. Wobec tych zmian oraz wymagań, jakie stawiane są młodemu człowiekowi niezbędnym jest wyposażenie go w takie cechy, które pozwolą mu na podejmowanie optymalnych decyzji i przewidywanie konsekwencji podejmowanych w przyszłości wyborów.
Trzeci etap edukacyjny, czyli etap gimnazjum, a także szkoła ponadgimnazjalna, to szczególnie ważne, ale i trudne momenty na drodze kariery, gdy na kształtowanie się osobowości, zainteresowań i poziomu adaptacji własnej osoby szczególny wpływ wywierają zmiany rozwojowe oraz otoczenie. Z tego względu istnieje konieczność wprowadzenia takiego systemu, który zapewni młodym osobom oraz ich rodzicom profesjonalne wsparcie doradcze (w kształtowaniu poczucia własnej wartości, rozwoju własnych zainteresowań, predyspozycji i szacunku do pracy, poznawaniu założeń i ofert kolejnego etapu edukacyjnego, katalogu zawodów i mechanizmu funkcjonowania rynku pracy) oraz przygotuje ich na sprostanie wymaganiom społeczno-zawodowym, jakie w przeszłości zostaną przed nimi postawione.
Celem ogólnym programu jest przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru kierunku dalszego kształcenia, a uczniów szkoły ponadgimnazjalnej do sprawnego funkcjonowania na rynku pracy. Obecna sytuacja społeczno - ekonomiczna kraju stawia przed młodym człowiekiem duże wyzwania. Podejmowane decyzje nabierają szczególnego znaczenia. Żeby pracować, należy zdobyć zawód i posiadać umiejętności np. autoprezentacji, pracy w grupie, itp. Decyzja w sprawie wyboru zawodu jest zadaniem trudnym, bo podjęcie jej pociąga za sobą wiele poważnych konsekwencji. Trafnie wybrany zawód przynosi osobiste zadowolenie i sukcesy. Zawód wybrany nietrafnie prowadzi do zniechęcenia i niezadowolenia, a praca w nim staje się udręką.
Celem nauczania i wychowania jest optymalne przygotowanie młodzieży do aktywnego funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie, a przede wszystkim do pracy zawodowej, zgodnie z jej możliwościami psychofizycznymi i uwarunkowaniami rynku pracy.
Program doradztwa zawodowego został opracowany w oparciu o podstawy programowe i programy nauczania przedmiotów, których treści nauczania zawierają problematykę zawodoznawczą i jest przeznaczony do realizacji z dziećmi upośledzonymi w stopniu lekkim w dwóch etapach edukacyjnych:
⦁ III Etapu edukacyjnego – klasy I –III – Gimnazjum
⦁ IV Etapu edukacyjnego – Szkoła Ponadgimnazjalna
CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE
Głównym założeniem Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego jest przygotowanie uczniów do samodzielnego i odpowiedzialnego podejmowania decyzji dotyczących wyboru oraz kontynuacji drogi edukacyjno-zawodowej poprzez współpracę między realizatorami planu działania niniejszego systemu, a jego adresatami w poniższych obszarach, stanowiących jednocześnie cele ogólne i szczegółowe:
CELE OGÓLNE CELE SZCZEGÓŁOWE
⦁ Przygotowanie uczniów do podjęcia trafnej decyzji zarówno edukacyjnej jak i zawodowej oraz wspieranie ich w procesie decyzyjnym. ⦁ kształcenie umiejętności wykorzystywania wiedzy na temat własnych predyspozycji i obszarów zainteresowań przy podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych;
⦁ kształcenie umiejętności rozpoznawania zasobów osobistych i wykorzystanie ich w planowaniu kariery edukacyjnej i/lub zawodowej;
⦁ zaopatrzenie w informacje o systemie edukacyjnym w Polsce, ofercie edukacyjnej i pracowniczej lokalnych szkół oraz zakładów i przedsiębiorstw.
⦁ Przygotowanie uczniów do świadomego i odpowiedzialnego planowania oraz skutecznego realizowania kolejnych etapów drogi edukacyjno-zawodowej ⦁ kształcenie umiejętności planowania przyszłości zawodowej i konsekwentnego dążenia do realizacji wyznaczonych celów;
⦁ prezentowanie zasad egzaminu gimnazjalnego, zawodowego i praktyczne przygotowanie;
⦁ zapoznanie uczniów z zasadami dotyczącymi kompletowania dokumentów aplikacyjnych związanych z rekrutacją do szkoły zawodowej, a także pracą i praktykami zawodowymi;
⦁ kreowanie postawy otwartości na idee kształcenia ustawicznego, mobilności i wielokulturowości;
⦁ kształcenie umiejętności prezentowania swojej wiedzy i umiejętności;
⦁ zaopatrzenie w podstawowe informacje o rynku pracy;
⦁ kreowanie aktywnych i kreatywnych postaw;
⦁ kształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresogennych.
⦁ Przygotowanie rodziców do odpowiedzialnego wspierania dzieci w procesie podejmowania decyzji i realizowania planów edukacyjno-zawodowych ⦁ zapoznanie rodziców z głównymi założeniami i istotą doradztwa zawodowego oraz planem działań będącym częścią wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego;
⦁ przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji.
⦁ Stworzenie sieci współpracy (wewnętrznej i zewnętrznej) ⦁ nawiązanie stałej lub czasowej współpracy z realizatorami wewnętrznymi i zewnętrznymi;
⦁ ustalenie formy współpracy: udział w „dniach otwartych” lub targach edukacyjnych, spotkania informacyjno-integracyjne, prelekcje, wyjazdy do lokalnych przedsiębiorstw, itp.
⦁ Koordynowanie działań z zakresu doradztwa zawodowego ⦁ zintegrowanie systemu doradztwa zawodowego z dokumentacją wewnątrzszkolną, regulującą pracę szkoły;
⦁ wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny i zawodowy uczniów;
⦁ utworzenie Zespołu ds. Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Edukacyjno-Zawodowego;
⦁ zapoznanie realizatorów z założeniami systemu i harmonogramem działań oraz uzgodnienia zadań w ramach współpracy;
⦁ wspieranie wychowawców w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach lekcji wychowawczych;
⦁ prowadzenie diagnozy losów absolwentów, ofert szkół ponadgimnazjalnych oraz lokalnego rynku pracy.
TREŚCI:
⦁ Zainteresowania i skłonności. Samoobserwacja.
⦁ Umiejętności niezbędne w pracy z drugim człowiekiem.
⦁ Cechy usposobienia i temperamentu, ich znaczenie w wyborze zawodu.
⦁ Stan fizyczny i zdrowotny, a wybór zawodu.
⦁ Samoocena - ustalenie swoich mocnych stron ( osiągnięcia, sukcesy, zalety osobiste ).
⦁ Wiedza o zawodach. Istota zawodu, rodzaje spotykanych zawodów. Charakterystyka poszczególnych zawodów: wymagania, poznanie środowiska pracy, zadania i czynności, szanse zatrudnienia, placówki zajmujące się kształceniem w poszczególnych zawodach, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów (lokalny rynek zatrudnienia).
⦁ Kierunki dalszego kształcenia - drogi prowadzące do zdobycia zawodu, wybór szkoły. Jak podjąć decyzję o wyborze szkoły.
⦁ Zapoznanie uczniów z różnymi typami szkół ponadgimnazjalnych, warunki przyjęć.
⦁ Zajęcia warsztatowe kształcące umiejętności redagowania dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny).
⦁ Zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności autoprezentacji.
PRZYKŁADOWE FORMY DZIAŁAŃ realizowanych w ramach WSDZ, których adresatami mogą być uczniowie, rodzice, nauczyciele /rady pedagogiczne, środowisko lokalne (instytucje rynku pracy, zakłady pracy, i in.).
⦁ Informacja edukacyjno – zawodowa (gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej /o zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, o planach rekrutacyjnych lokalnych uczelni/ w postaci prasy, informatorów, programów multimedialnych, tworzenie multimedialnych centrów informacji z dostępem do Internetu), Krzewienie samodzielnego pozyskiwania informacji (korzystanie z portali dotyczących rynku pracy, programów multimedialnych do samobadania, informatorów, ulotek, broszur, itp.).
⦁ Poradnictwo indywidualne (porady i informacje zawodowe, diagnoza zdolności i predyspozycji).
⦁ Poradnictwo grupowe - zespołowe, warsztatowe sesje doradcze (zajęcia warsztatowe służące wyposażeniu młodzieży w zasób wiedzy i umiejętności dotyczących np. poszukiwania pracy, samozatrudnienia, umiejętności interpersonalnych, planowania kariery zawodowej i innych; warsztaty dla nauczycieli służące doskonaleniu umiejętności doradczych ).
⦁ Rynek pracy - wycieczki, obserwacje, praktyki, uczniowski wolontariat (spotkania z absolwentami, którzy osiągnęli sukces zawodowy /promowanie dobrych wzorców/, spotkania z przedstawicielami różnych zawodów /zgodnie ze specyfiką kierunków kształcenia w szkole/, spotkania z przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i stowarzyszeń pracodawców /praktyki zawodowe, oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia/, targi pracy, targi edukacyjne, zakłady pracy, instytucje rynku pracy, uczelnie wyższe, biura doradztwa personalnego i inne).
⦁ Badania /diagnoza/- zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole.
SPOSOBY REALIZACJI DZIAŁAŃ DORADCZYCH:
Działania doradcze realizowane są na zasadzie dobrowolności uczestnictwa w ramach:
⦁ Lekcji wychowawczych.
⦁ Lekcji przedmiotowych, np. przedsiębiorczość.
⦁ Zastępstw na lekcjach przedmiotowych.
⦁ Zajęć pozalekcyjnych (warsztaty).
⦁ Dyżurów doradcy zawodowego.
⦁ Wycieczek.
MODUŁY DO REALIZACJI:
⦁ Samopoznanie kl. I-III
⦁ Rynek pracy i edukacji kl. I-III
⦁ Podejmowanie decyzji kl. I-III
PODSTAWY PRAWNE:
⦁ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół i obowiązek tworzenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego.
⦁ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2013, poz. 532).
⦁ Ustawa z dn. 26 stycznia 1982r. – Karta Nauczyciela.
Plan Realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego:
rok szkolny 2016/2017
Lp. Rodzaj przedsięwzięcia Forma realizacji Osoba odpowiedzialna Realizator Uczestnicy Termin realizacji Uwagi
1. Zapoznanie Rady Pedagogicznej z programem Szkolnego Doradztwa zawodowego Pogadanka Doradca zawodowy Doradca zawodowy Rada Pedagog. Wrzesień
2. Zapoznanie z programem rodziców Pogadanka Doradca zawodowy Wych. klas, doradca zawodowy Rodzice Październik
3. Przygotowanie Rodziców do pełnienia funkcji doradców swoich dzieci przy wyborze szkoły i zawodu. Pogadanka
Porady indywidualne Doradca zawodowy Doradca zawodowy Rodzice, uczniowie klas kończących Cały rok
Zadania modułu I - „Kim jestem?”
1. Kim jestem? Moje mocne i słabe strony Zajęcia warsztatowe z wychowawcą Pedagog Pedagog/ psycholog/ wychowawca Wrzesień-październik Uczniowie klas I
2. Czy ja to ja?
(charakter, temperament i poziom asertywności) Zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy pedagog I półrocze Uczniowie kl I-III
3. Czym ja się właściwie interesuję? Film, dyskusja, warsztaty Doradca zawodowy Wychowawca, doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl I-III
4. Co ja właściwie potrafię?
(umiejętności, predyspozycje) Film, pogadanka, warsztaty Doradca zawodowy Wychowawca, pedagog I półrocze Uczniowie kl I-III
5. Czy ja naprawdę umiem dbać o swoje zdrowie? Warsztaty, pogadanka Doradca zawodowy Pielęgniarka,
Pedagog, wychowawca II półrocze Uczniowie kl I-III
6. Czy mój rozwój ma wpływ na to jak się zachowuję? Pogadanka, warsztaty Doradca zawodowy Psycholog, pielęgniarka szkolna II półrocze Uczniowie kl I-III
7. Komunikacja i współpraca w grupie Film, grupowe zabawy edukacyjne Doradca zawodowy Doradca zawodowy, Nauczyciel wdż II półrocze Uczniowie kl I-III
Zadania modułu II - „Kim będę?”
1. Od czego zależy wybór zawodu?
Ścieżki kształcenia Prezentacja, zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy Doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl II-III
2. Świat zawodów
Filmy zawodoznawcze, spotkanie z przedstawicielami zawodów,
gazetka/ tablica z zawodami. Doradca zawodowy Doradca zawodowy, wychowawcy Cały rok Uczniowie kl I-III
3. Poznajemy specyfikę pracy w różnych zawodach Wycieczki zawodoznawcze Doradca zawodowy Doradca zawodowy, n-le przedsiębiorczości II półrocze Uczniowie kl II-III
4. Sposoby poszukiwania pracy Zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy Doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl II-III
5. Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów Zajęcia warsztatowe prowadzone przy współudziale przedstawicieli ciekawych zawodów. Doradca zawodowy Doradca zawodowy, wychowawca Cały rok Uczniowie kl II-III
6. Targi edukacyjne Wyjazd na Targi edukacyjne Doradca zawodowy Doradca zawodowy Cały rok Uczniowie kl II-III
7. Rynek pracy Spotkania Doradca zawodowy Przedstawiciel PUP – dział osób niepełnosprawnych, PPP, OHP II semestr uczniowie klas
III (ZSZ)
8. Mobilność zawodowa Pogadanka Doradca zawodowy Doradca zawodowy II półrocze Uczniowie kl I-III
Zadania modułu III - Co mogę?
1. Nabycie umiejętności poruszania się w miejscach publicznych.
Zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy Doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl I-III
2. Co chcę – Co mogę? Uświadomienie konieczności stawiania sobie realnych celów związanych z zawodem. Zajęcia indywidualne Doradca zawodowy Doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl II
3. Co wpływa na wybór zawodu? Grupowe zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy Doradca zawodowy I półrocze Uczniowie kl II-III
4. Dokumenty wymagane przez pracodawców Prezentacja Doradca zawodowy Doradca zawodowy II półrocze Uczniowie kl II-III
5. Pisanie listu motywacyjnego i CV Zajęcia języka polskiego Nauczyciel języka polskiego Nauczyciel języka polskiego II półrocze Uczniowie kl I-III
6. Autoprezentacja Warsztaty Doradca zawodowy Doradca zawodowy II półrocze Uczniowie kl I-III
7. Własna firma, przygotowanie uczniów do podejmowania działalności gospodarczej. Zajęcia warsztatowe Doradca zawodowy Doradca zawodowy, n-le przedsiębiorczości Cały rok Uczniowie kl III
8. Alternatywne formy pracy –Warsztaty Terapii Zajęciowej spotkanie doradca zawodowy doradca zawodowy, pedagog szkolny i psycholog w miarę potrzeb rodzice uczniów SPDP i ZSZ
9. Zdobywanie informacji o sposobach pomocy bezrobotnym w naszej miejscowości. Wyjście do PUP Doradca zawodowy Doradca zawodowy, PUP II półrocze Uczniowie kl III